ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΣΤΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ ΤΣΟΥΡΗ ΩΣ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ 2003
Τα... χρυσά φίλτρα αιμοκάθαρσης
Χωρίς διαγωνισμό αλλά εντελώς νομότυπα γίνεται η προμήθεια κάποιων «μη συγκρίσιμων» υλικών
"Η" 29/5
Πεδίον δράσης λαμπρό προσφέρουν τα φίλτρα και τα υλικά αιμοκάθαρσης. Είναι τα πρώτα υλικά που βαφτίστηκαν «μη συγκρίσιμα», δηλαδή υλικά τα οποία δεν μπορούν να συγκριθούν, ως προς τα λειτουργικά τους χαρακτηριστικά, με οποιοδήποτε άλλο υλικό άλλου κατασκευαστή. Μάλιστα, ο τελευταίος διαγωνισμός του τότε υπουργείου Ανάπτυξης, για την προμήθεια φίλτρων και υλικών αιμοκάθαρσης, διενεργήθηκε το 1997 (διακήρυξη 308/97).
Οι προμηθευτές προσήλθαν στη διαδικασία συντεταγμένα, κάτι που η Επιτροπή Ανταγωνισμού αποκαλεί «εναρμονισμένη πρακτική».
Αξιολόγηση
Η επιτροπή του διαγωνισμού αρνείται να αξιολογήσει τεχνικά τις προσφορές υποστηρίζοντας ότι τα προσφερθέντα υλικά δεν είναι συγκρίσιμα. Έτσι, η ηγεσία του υπουργείου (απόφαση 4712/20-11-98) προχωρά στην προσφυγή σε εικονική διαπραγμάτευση.
Το αποτέλεσμα; Η σύναψη συμβάσεων με όλες τις εταιρείες που είχαν συμμετάσχει και η ανάθεση στους κατά περίπτωση γιατρούς να επιλέγουν κάθε φορά ελεύθερα «το πλέον κατάλληλο» φίλτρο για τη νοσηλεία των ασθενών τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι συμβάσεις δεν περιέχουν ποσότητες, δηλαδή δεν είναι συμβάσεις σύμφωνα με το δημόσιο λογιστικό, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για απλούς τιμοκαταλόγους!
Με την πάροδο του χρόνου η λίστα των «μη συγκρίσιμων» εμπλουτίζεται και με ορθοπεδικά υλικά και βηματοδότες. Αυτή τη φορά η διαδικασία γίνεται με την ψήφιση του άρθρου 7 του Ν. 2955/2001, που απαλλάσσει τα υλικά αυτά οριστικά από τη διενέργεια των διαγωνιστικών διαδικασιών.Ωστόσο, εκκρεμεί ο τομέας των φίλτρων που δεν έχει προλάβει να υπαχθεί στη διάταξη. Μετά από πιέσεις των προμηθευτών, τον Μάιο του 2003 το υπουργείο Ανάπτυξης αποφασίζει να ενταχθούν στο καθεστώς των «μη συγκρίσιμων» και τα φίλτρα αιμοκάθαρσης και αποστέλλει στα υπουργεία Οικονομικών, Υγείας και Εργασίας μία Υπουργική Απόφαση.
Το έγγραφο δεν φέρει ούτε ημερομηνία ούτε αριθμό πρωτοκόλλου, ωστόσο ορίζει ότι «η προμήθεια των φίλτρων αιμοκάθαρσης θα γίνεται χωρίς διαγωνισμό, σύμφωνα με τον Ν. 2955/2001(256/Α/2-11-2001) άρθρο 7§2».Οι συναρμόδιοι υφυπουργοί (Οικονομικών: Φλωρίδης, Εργασίας: Σπυρόπουλος , Υγείας: Τσουρή) δεν υπογράφουν και το έγγραφο επιστρέφει στο Ανάπτυξης ανυπόγραφο. Η υφυπουργός Υγείας, Ελπίδα Τσουρή, αποστέλλει και μια εμπιστευτική επιστολή, στην οποία επισημαίνεται «ο κίνδυνος παρεκτροπής συνολικά του συστήματος προμηθειών» και συστήνεται η διενέργεια διαγωνισμού.
Περίπου δύο μήνες μετά, στα τέλη Ιουλίου, το έγγραφο επανεμφανίζεται και ακολουθεί την ίδια διαδρομή από το Ανάπτυξης (υφυπουργός Ανάπτυξης είναι ο Κ. Κουλούρης) στα τρία συναρμόδια υπουργεία. Αυτή την φορά από το Οικονομίας υπογράφει ο κ. Φαρμάκης, από το Εργασίας ο Δ. Ρέππας και από το Υγείας ο Κ. Στεφανής. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι υπουργοί Ρέππας και Στεφανής υπέγραψαν οι ίδιοι κατ' εξαίρεση και καθ' υπέρβαση, αφού οι σχετικές αρμοδιότητες ανήκαν νόμιμα στους υφυπουργούς. Λίγο μετά, την 30ή-12-2003, δημοσιεύονται στο ΦΕΚ (1952/Β) οι νέες τιμές των φίλτρων αιμοκάθαρσης με την Κοινή Υπουργική απόφαση 8130/30-12-2003. Είναι οι τιμές που, με μικρές διαφορές και μετά από πολλές παρατάσεις και επανεκδόσεις, ισχύουν ακόμη και μέχρι σήμερα.
Μπάρμπα στη... Βουλή είχαν τα «πιράνχας» του ΕΣΥ
Τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ έχουν χαθεί στη «μαύρη τρύπα» των προμηθειών του ΕΣΥ την τελευταία δεκαετία και μάλιστα με την σφραγίδα του νόμου! Οι υπερτιμολογήσεις υλικών -που αποδίδονται στα πιράνχας και τα τρωκτικά του συστήματος προμηθειών- όχι μόνο είναι γνωστές αλλά και προαποφασισμένες από τις εκάστοτε κυβερνήσεις.
"Η" 29/5
Της Ελένης Πετροπούλου
Τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ έχουν χαθεί στη «μαύρη τρύπα» των προμηθειών του ΕΣΥ την τελευταία δεκαετία και μάλιστα με την σφραγίδα του νόμου! Οι υπερτιμολογήσεις υλικών -που αποδίδονται στα πιράνχας και τα τρωκτικά του συστήματος προμηθειών- όχι μόνο είναι γνωστές αλλά και προαποφασισμένες από τις εκάστοτε κυβερνήσεις.
Αρκεί κανείς να ανατρέξει στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, στην οποία φιγουράρουν επίσημα καταγεγραμμένες (εδώ και μια δεκαετία) οι τιμές δεκάδων υλικών που προμηθεύονται τα δημόσια νοσοκομεία. Πρόκειται για μια κατηγορία υλικών, τα λεγόμενα «μη συγκρίσιμα», που αν και δημιουργήθηκε για να ελέγξει τις τιμές (με βάση τουλάχιστον τον διακηρυγμένο στόχο) τελικά μετατράπηκε σε «δούρειο ίππο» για σκανδαλώδεις υπερτιμολογήσεις.
Αν και επισήμως έχει... καταργηθεί από τον Αύγουστο του 2009, οι προμήθειες εξακολουθούν να γίνονται με υπουργικές αποφάσεις που είχαν εκδοθεί βάσει της καταργηθείσης διάταξης, ελλείψει νομοθετικού πλαισίου! Στην κατηγορία των «μη συγκρίσιμων» υλικών περιλαμβάνονται τα ορθοπεδικά υλικά, καρδιολογικά υλικά, όπως είναι τα στεντς, τα φίλτρα και υλικά αιμοκάθαρσης κ.α., υλικά που τα δημόσια νοσοκομεία χρυσοπληρώνουν εδώ και μία δεκαετία.Κανένας από τους αρμόδιους υπουργούς που πέρασαν από την Αριστοτέλους δεν? κατάφερε να μειώσει τις τιμές αυτών των υλικών, ενώ όταν κάποια στιγμή επιχειρήθηκε ο έλεγχος των τιμών τότε εκτοξεύθηκε η κατανάλωσή τους στα ύψη.
Διαχρονικό έγκλημα, δεκαετίας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η ιστορία με τα «μη συγκρίσιμα» υλικά. Μια ιστορία που κορυφώθηκε κατά την «χρυσή τριετία» υπουργίας Δημήτρη Αβραμόπουλου.Ο μακροβιότερος υπουργός Υγείας, τον Σεπτέμβριο του 2006, ενόψει της παραπομπής της υπόθεσης της κατάργησης των διαγωνισμών και των απευθείας αναθέσεων (Ν. 2955/2001) στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) εκδίδει απόφαση, με την οποία καλεί τα νοσοκομεία να διενεργήσουν άμεσα διαγωνισμούς και να έχουν έτοιμες τις συμβάσεις τους μέχρι το τέλος του χρόνου. Αλλά τις διατάξεις και τις υπουργικές αποφάσεις με τις πολλαπλάσιες τιμές στα υλικά δεν τις καταργεί.
Νέος νόμος
Ωστόσο, εκκρεμεί η έκδοση ενός νέου νόμου για τις προμήθειες της υγείας, που αποτελούσε και μείζονα προεκλογική εξαγγελία από το 2004. Σημειώνεται ότι ο προκάτοχός του, ο Νικήτας Κακλαμάνης, λίγες μόλις ημέρες πριν από την αποχώρησή του από το υπουργείο Υγείας (λόγω δημοτικών εκλογών) παρουσίασε ένα νομοσχέδιο προμηθειών, το οποίο, όμως, δεν «περπάτησε» ποτέ.
Μόλις την άνοιξη του 2007 -μετά τον εκτροχιασμό των δαπανών και τις ασφυκτικές πιέσεις- επανέρχεται ο Δ. Αβραμόπουλος στο θέμα του νέου νόμου προμηθειών. Εκείνη την περίοδο, ο διοικητικός μηχανισμός του υπουργείου Υγείας εκδίδει ένα εσωτερικό εμπιστευτικό έγγραφο προς την πολιτική ηγεσία.
Στο έγγραφο επισημαίνονται τα προβλήματα του καθεστώτος των «μη συγκρίσιμων» και οι διοικητικοί προειδοποιούν για την πιθανότητα καταδίκης της χώρας από το ΔΕΚ στη δίκη που βρίσκεται σε εξέλιξη. Συνιστούν, μάλιστα, με την ευκαιρία της έκδοσης του «νέου νόμου», την κατάργηση της επίδικης διάταξης και την επαναφορά στην εφαρμογή των Κοινοτικών Οδηγιών.
Ξεχνά...
Ο Δ. Αβραμόπουλος... ξεχνά την επιστολή και ο νέος νόμος ψηφίζεται το καλοκαίρι του 2007 (Ν. 3580/2007) και δημιουργείται η αδιάφθορη Επιτροπή Προμηθειών Υγείας, η οποία επιλέγεται απευθείας από τον υπουργό.
Με το νέο σχήμα τα νοσοκομεία θα στέλνουν απλά κάποιες λίστες με τις ανάγκες τους και η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας θα κάνει όλα τα υπόλοιπα. Ελέγχους, εγκρίσεις, διαγωνισμούς, αναθέσεις, συνάψεις συμβάσεων. Ακόμη και τις εισπράξεις των νοσηλίων από τα ασφαλιστικά ταμεία για λογαριασμό των νοσοκομείων και τις πληρωμές των προμηθευτών.
Στο μεταξύ, το ελληνικό κράτος δεν προσέρχεται στο Λουξεμβούργο για να υπερασπίσει τον εαυτό του και στις 18 Δεκεμβρίου του 2007 το ΔΕΚ διαπιστώνει ότι «η Ελληνική Δημοκρατία δεν αμφισβητεί ότι η ρύθμιση αυτή (το άρθρο 7.2 του Ν. 2955/2001) αποτελεί παρέκκλιση από την υποχρέωση οργάνωσης διαδικασίας διαγωνισμών» και ότι «από την σιωπή της Ελληνικής Δημοκρατίας προκύπτει ότι η τελευταία δεν αμφισβητεί ότι η επίδικη νομοθεσία δεν είναι σύμφωνη με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τους θεμελιώδες κανόνες και τις γενικές αρχές της Συνθήκης, ειδικότερα δε από την αρχή της ίσης μεταχείρισης και την υποχρέωση της διαφάνειας».
Ακόμη και μετά την καταδικαστική απόφαση, Κ. Καραμανλής και Δ. Αβραμόπουλος δεν καταργούν τον νόμο και επιμένουν στη διατήρηση του καθεστώτος των υπουργικών αποφάσεων. Η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας άλλοτε υπάρχει και άλλοτε όχι, άλλοτε έχει πρόεδρο και άλλοτε όχι. Στο μεταξύ οι αρμοδιότητες έχουν αφαιρεθεί πλήρως από τα νοσοκομεία και αφού η Επιτροπή υπάρχει μόνον στα χαρτιά δεν έχουν αναληφθεί από κανέναν.
Αλλοθι
Οι διοικητές των νοσοκομείων, οι γιατροί και οι εταιρείες αποκτούν το τέλειο άλλοθι. Η πίεση για τη διενέργεια των περιλάλητων διαγωνισμών έχει πλέον μεταφερθεί στο ανύπαρκτο όργανο. Οι άρρωστοι, όμως, δεν μπορούν να περιμένουν και οι αναθέσεις πλέον, προς χάριν του δημοσίου συμφέροντος, που δεν είναι άλλο από την προάσπιση της υγείας των Ελλήνων πολιτών, «νομιμοποιούνται» και ηθικά. Το πάρτι κορυφώνεται και ο καθένας αρχίζει να παραγγέλνει ότι θέλει, από όπου θέλει και σε όποιες τιμές θέλει και τα ελλείμματα χτυπάνε ταβάνι!
Αρμοδιότητες
Προς το τέλος 2008, η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο. Ο νέος νόμος είναι αδύνατον να εφαρμοσθεί και αποφασίζεται άτυπα η εκ νέου μετάθεση των αρμοδιοτήτων στα νοσοκομεία. Εκδίδεται η εγκύκλιος 12788/16-10-2008 και δίδεται εξουσιοδότηση να κάνουν αυτά τους πολυαναμενόμενους διαγωνισμούς.
Η Επιτροπή Προμηθειών-φάντασμα στέλνει την «εξαιρετικά επείγουσα» και λιτή διορθωτική επιστολή α.π. 14337/6-11-2008 με την οποία εξαιρεί για μία ακόμη φορά τα ορθοπεδικά υλικά, τα φίλτρα τεχνητού νεφρού και τα πάσης φύσεως καρδιολογικά.
«Μη συγκρίσιμα»
Το κόλπο για εξαίρεση διαγωνισμών
Τα «μη συγκρίσιμα» υλικά εξαιρούνται από τις διαγωνιστικές διαδικασίες. Για τα υλικά αυτά ο νόμος προβλέπει ότι με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Ανάπτυξης, Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Υγείας και Πρόνοιας μπορεί να καθορίζεται ανώτατη τιμή προμήθειας, χωρίς διαγωνισμό, συγκεκριμένων υλικών, που δεν είναι συγκρίσιμα, καθώς και υλικών των οποίων ο χαρακτηρισμός ως πλέον κατάλληλων εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου ασθενούς.
Οι υπουργικές αποφάσεις εκδόθηκαν και στη λίστα με τα «μη συγκρίσιμα» εντάχθηκαν ορθοπεδικά υλικά, φίλτρα τεχνητού νεφρού και αιμοκάθαρσης, οστεοσυνθετικά υλικά, καρδιολογικά και αιμοδυναμικά υλικά, βηματοδότες - απινιδωτές, ηλεκτρόδια, γναθοπροσωπικής χειρουργικής κ.α. Πρόκειται δηλαδή για τα υλικά που σχεδόν σε όλα τα πορίσματα του Σώματος Επιθεωρητών Υγείας Πρόνοιας έχουν προκύψει υπερτιμολογήσεις και απίστευτες καταναλώσεις.
Ενδεικτικά αναφέρουμε την περίπτωση ενός μονοεστιακού απινιδωτή, όπου πριν από λίγες ημέρες αποκαλύφθηκε ότι σε ένα ελληνικό νοσοκομείο ένας στοιχίζει 21.000 ευρώ όταν στην ευρωπαϊκή αγορά το κόστος δεν ξεπερνά τα 8.950 ευρώ. Το παράδοξο είναι ότι οι τιμές δε διαφέρουν σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά διαφέρουν ακόμη από νοσοκομείο σε νοσοκομείο και σε ορισμένες περιπτώσεις από κλινική σε κλινική του ίδιου νοσοκομείου και ενώ έχουν οριστεί τιμές ΦΕΚ.
Ελπίδα Τσούρη: Κίνδυνος παρεκτροπής
Με εμπιστευτικό έγγραφο η τότε υφυπουργός Υγείας Ελπίδα Τσουρή (2003) υπογραμμίζει ότι υπάρχει «κίνδυνος παρεκτροπής του συστήματος προμηθειών συνολικά» από τον χαρακτηρισμό εκατοντάδων προϊόντων ως μη συγκρίσιμων μεταξύ τους.
Δ. Αβραμόπουλος: Παράταση εφαρμογής
Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος το 2006 δίνει νέα παράταση στην εφαρμογή της διάταξης και ενώ είχε κριθεί ότι αντίκειται στο κοινοτικό δίκαιο.
Υπουργείο υγείας: Κατάργηση αποφάσεων
Τον Μάιο του 2007 οι διοικητικές υπηρεσίες του υπουργείου Υγείας συνιστούν την κατάργηση των υπουργικών αποφάσεων περί «μη συγκρίσιμων» «για την αποφυγή παραπομπής της χώρας στο ευρωπαϊκό δικαστήριο με περαιτέρω συνέπειες».
Επιτροπή προμηθειών: Το πάρτι συνεχίζεται
Η λίστα με τα «μη συγκρίσιμα» επεκτείνεται για μια ακόμη φορά και στα τέλη του 2008 η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας, εντάσσει σε αυτήν φίλτρα νεφρού, οστεοσυνθετικά υλικά, καρδιολογικά και αιμοδυναμικά. Το πάρτι συνεχίζεται!