IΣΟΤΗΤΑ Ή ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ ΣΕ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΣΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Ισότητα είναι η σχέση μεταξύ δυο οι περισσότερων ίσων πραγμάτων η εννοιών, η έλλειψη κάθε διαφοράς η διάκρισης μεταξύ τους. (κοινωνική ισότητα = εξίσωση των κοινωνικών τάξεων στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις).
Το θέμα ισότητα είναι ένα μεγάλο θέμα το όποιο για το καλύψει κάποιος σε όλες τις πτυχές του θα χρειαστεί πολλές σελίδες. Παρακάτω αναπτύσσω την ισότητα στην θρησκεία μας και στην εκπαίδευση.
Υπάρχει η όχι ισότητα στην εκκλησία; Ο Απόστολος Παύλος αναφέρει τον τρόπο με τον όποιο αρμόζει σε μια γυναίκα να μπαίνει στο ναό, δηλαδή να καλύπτει μόνο εκείνη το κεφάλι της και πρέπει να κάθεται σε συγκεκριμένο χώρο του ναού.
Σήμερα που η κοινωνική θέση της γυναίκας άλλαξε σημαντικά , άλλαξαν και οι συνήθειες που αφορούν τις γυναίκες και αναφέρονται στα ιερά κείμενα. Δυστυχώς όμως ακόμα και σήμερα υπάρχουν αντιλήψεις που δείχνουν την ανισότητα που υπάρχει ανάμεσα στα δυο φύλα. Έτσι η εκκλησία συμβάλλει δυστυχώς στην διατήρηση αυτών των ανισοτήτων, ερχόμενη σε αντίθεση με τα ιερά κείμενα. Παραδείγματος χάρη γιατί ενώ οι γυναίκες είναι ίσες με τους άνδρες δεν γίνονται ιερείς; Ή γιατί δεν μεταλαμβάνουν κατά την έμμηνο ρύση (αφού είναι μια φυσιολογική λειτουργία του γυναικείου οργανισμού και αφού από την αρχή της δημιουργίας της γυναίκας υπήρχε) Μεταφέρω τα λόγια του κ. Δημήτρη Παπαδάκη (δάσκαλος, τα παρακάτω είχε πει σε μια διάλεξη για την ισότητα). Τα ιερά κείμενα προσαρμοσμένα στους κανόνες της κοινωνίας, της ανισότητας των φύλων, κάνουν λόγο για την ισότητα των φύλων στην αιωνία ζωή αφού οι ψυχές είναι ίσες απέναντι στο Θεό, όμως σε αυτήν την εφήμερη ζωή δεν προσπαθούν να έλθουν σε ρήξη με το κατεστημένο και θεωρούν την ανισότητα δεδομένη. Έτσι όμως έρχονται σε αντίφαση με τον ορισμό της πλήρους ισότητας των φύλων. Τον ορισμό της ύπαρξης του ανθρώπου πάνω στην γη. Επομένως χρειάζεται πολύ δουλεία ώστε να μιλάμε για ισότητα στην εκκλησία!
Ένα ακόμη "μέτωπο" στο θέμα ισότητα είναι η εκπαίδευση. Υπάρχει άραγε ισότητα η όχι στην εκπαίδευση;
Η εκπαίδευση δεν ήταν πάντα ανοιχτή για τις γυναίκες. Οι διάφορες κοινωνίες, σε όλες τις προγενέστερες χρονικές περιόδους, διαμόρφωσαν και θεσμοθέτησαν μια γυναίκα ικανή να εργάζεται, κυρίως μέσα στο σπίτι, και όταν οι κοινωνικό-οικονομικές ανάγκες το επέβαλαν και έξω από το σπίτι, αλλά όχι αρκετά ευφυή για να μορφωθεί. Ειδικότερα, το 19ο αιώνα που οι γυναίκες αρχίζουν να διεκδικούν αγωνιστικά το δικαίωμα στη μόρφωση, συναντούν τα μεγαλύτερα εμπόδια. Άλλωστε τι χρειάζονται τη μόρφωση οι γυναίκες, αφού κατά την κρατούσα άποψη της εποχής, όπως εκφράζεται από τον Όσκαρ Ουάιλντ «οι γυναίκες είναι διακοσμητικό φύλο, καμιά γυναίκα δεν είναι μεγαλοφυΐα». Το δικαίωμα συμμετοχής των κοριτσιών στην εκπαίδευση κερδήθηκε σταδιακά.
Το 1894 διαγράφηκαν η Γεωμετρία και η Φυσική Πειραματική από τα σχολεία θηλέων. Με διάταγμα του 1882, το μάθημα της Γυμναστικής αντικαταστάθηκε με τη ραπτική και το εργόχειρο. Η εκπαίδευση λοιπόν δεν στοχεύει στην ολόπλευρη μόρφωση των κοριτσιών, αλλά τα προετοιμάζει για το ρόλο της συζύγου και της μητέρας. Μπορεί λοιπόν το 1834 να θεσμοθετήθηκε η υποχρεωτική εκπαίδευση, αλλά το είδος της εκπαίδευσης είναι διαφορετικό για τα δύο φύλα και τα ποσοστά φοίτησης των κοριτσιών είναι μικρά, αλλά τα ποσοστά αναλφαβητισμού των γυναικών είναι αρκετά υψηλά. Το 1840 και 1842 γίνονται προτάσεις, για ίδρυση δημόσιων «Ελληνικών Σχολείων Κορασίων», που θα άνοιγε το δρόμο για τα κορίτσια στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, δεν υλοποιήθηκαν. Το 1894 η Σχολή Καλών Τεχνών του Πολυτεχνείου δέχεται να εγγράψει την πρώτη σπουδάστρια. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών με καθυστέρηση λίγων ετών το 1901 επιτρέπει την εγγραφή σπουδαστριών, οι οποίες αντιμετωπίζονται από τους άνδρες συμφοιτητές τους με προπηλακισμούς.
Τα κορίτσια εντάσσονται στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση μ΄ έναν παράδοξο τρόπο. Στις αρχές του 20ο αιώνα πολλές μαθήτριες εγγράφονται στα δημόσια σχολεία της Δευτεροβάθμιας των αγοριών, χωρίς το Υπουργείο Παιδείας να έχει θεσμοθετήσει κάποιο νόμο ή εγκύκλιο, που θα επέτρεπε τη συμμετοχή τους σ’ αυτά.
Έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια, για να αναγνωριστεί η ισότητα των δικαιωμάτων των Ελληνίδων με τους Έλληνες. Το Σύνταγμα του 1975 κατοχυρώνει την ισότητα αδρών και γυναικών με το άρθρο 4. Το άρθρο 16, αναγνωρίζει σε όλους τους Έλληνες χωρίς διάκριση φύλου το δικαίωμα της δωρεάν παιδείας.
Δυστυχώς το σχολειό αναπαράγει την ισότητα μεταξύ των δυο φύλων. Μετά από πολύχρονους αγώνες το γυναικείο κίνημα πέτυχε να αναγνωρισθεί η κοινωνική ανισότητα των δυο φύλων ως κοινωνικό πρόβλημα, που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση και ως ένα βαθμό κατόρθωσε να πετύχει να πετύχει τη θεσμική κατοχύρωση της ισότητας των φύλων.
Παρ όλα αυτά η ανισότητα παραμένει και στο θεσμικό πλαίσιο και στην πράξη. Η ανισότητα των δυο φύλων έχει αμβλυνθεί, έχει εκσυγχρονισθεί, αλλά δεν έχει εκλείψει. Την ανισότητα σε βάρος των γυναικών συναντάμε σε όλους τους κοινωνικούς τομείς: στην οικογένεια, την εργασία, την πολιτική, την εκπαίδευση. Η δομή και η οργάνωση της Ελληνικής κοινωνίας παραμένει ανδροκρατική. Η ανισότητα αναπαράγεται, με πολλούς τρόπους και από διάφορους φορείς, μέσα από την κοινωνικοποίηση. Κοινωνικοποίηση είναι η διαδικασία εκμάθησης ορισμένων βασικών κανόνων και στάσεων κοινωνικής συμπεριφοράς, οι οποίοι προσδιορίζουν και κατευθύνουν τη συμπεριφορά του ατόμου. Η διαδικασία της κοινωνικοποίησης αρχίζει από τη στιγμή που γεννιέται το άτομο και συντελείται σε άπειρα επίπεδα. Φορείς της κοινωνικοποίησης είναι η οικογένεια, το σχολείο, η γειτονιά, τα Μ.Μ.Ε.
Η διαδικασία της κοινωνικοποίησης εκφράζεται επιτυχώς, με την αποδοχή των κοινωνικών στερεότυπων από το άτομο. Το άτομο δέχεται την παντοδύναμη επικυριαρχία της ομάδας. Η γνώμη «κοινής αποδοχής» της ομάδας ονομάζεται στερεότυπη, εμφανίζεται ως ατράνταχτη και αδιαφιλονίκητη προσωπική βεβαιότητα.
Τα κοινωνικά στερεότυπα καταλαμβάνουν έναν τεράστιο χώρο και προσδιορίζουν σε μεγάλο βαθμό ακόμα και τις μικρότερες προσωπικές εκδηλώσεις του ατόμου. Αποτέλεσμα της κοινωνικοποίησης είναι η υποσυνείδητη και «αυθόρμητη» αποδοχή των στερεοτύπων και εκτιμήσεων της κοινωνίας. Συμπέρασμα των παραπάνω είναι ότι και στην εκπαίδευση χρειάζεται πολύ δουλεία από όλους ώστε να μιλάμε για ισότητα στην εκπαίδευση.
Ισότητα ή ίσα δικαιώματα είναι έννοιες που είναι δύσκολο να ορμηνευθούν αλλά και να εφαρμοστούν δυστυχώς εξαιτίας ότι ο καθένας δίνει μια διαφορετική έννοια τους.
Στις σύγχρονες κοινωνίες που ζούμε είναι δύσκολο να επιτευφθουν εξαιτίας πολλών παραγόντων όπως ο καπιταλισμός, η οικονομία, η μετανάστευση, εξωτερική πολιτική, η εθνική πολιτική και φυσικά ο ανταγωνισμός για δύναμη και εξουσία.
Επομένως μονό με συστηματική δράση όλων (συνδικαλιστών φορέων, οργανώσεων) θα καταφέρουμε να σταματήσουμε αυτήν την ανισότητα ανδρών και γυναικών! Στο χέρι μας είναι!!
Γράφει: ο Γιώργος Χάμπας
Φοιτητής